Posterunki pomiarowe IMGW w Ostrzycach (Złota Góra) i Kościerzynie
Posterunek meteorologiczny w Ostrzycach (Złota Góra), założony przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej w 2004 roku, wchodzi w skład telemetrycznego systemu pomiarowego IMGW. Stworzenie od podstaw owego systemu było jednym z najważniejszych komponentów budowanego w Polsce w latach 1998-2005 Systemu Monitoringu i Osłony Kraju (SMOK).
Stacja w Ostrzycach położona jest we wschodniej części Pojezierza Kaszubskiego, w odległości około 10 km od Stacji Limnologicznej Uniwersytetu Gdańskiego w Borucinie i około 8 kilometrów od Kartuz. Za najważniejszą cechę jej położenia należy uznać lokalizację w wierzchowinowej, najwyżej wyniesionej części Pojezierza Kaszubskiego, na wysokości około 250 m n.p.m. W najbliższym otoczeniu stacji zlokalizowane są jedynie nieliczne zabudowania, ponadto stacja znajduje się znacznie wyżej niż położone w odległości kilkudziesięciu metrów drzewa porastające drogę z Kartuz do Sulęczyna.
View Borucino in a larger map
Rys.1 Lokalizacja posterunków pomiarowych w Borucinie, Ostrzycach i Kościerzynie
Stacja w Ostrzycach została wyposażona w standardowe czujniki pomiarowe, pozwalające na określenie wartości temperatury powietrza, wilgotności względnej, kierunku i prędkości wiatru oraz sumy opadu atmosferycznego. Zgodnie z podjętymi ustaleniami co do standardów i charakteru pracy automatycznych stacji rejestrująco-sygnalizujących, częstotliwość wykonywania pomiarów wynosi 10 minut, mierzone dane są, obok zapisu na kartach pamięci stacji, przesyłane na bieżąco do odpowiedniej zbiornicy.
Posterunek meteorologiczny w Kościerzynie, podległy IMGW, jest stacją meteorologiczną III rzędu, która funkcjonuje już od 1951 roku. Stacja ta znajduje się w południowej części Pojezierza Kaszubskiego. Ogródek meteorologiczny położony jest na wysokości 190 m n.p.m., w północno-zachodniej części miasta, w niewielkiej formie dolinnej. Najbliższe zabudowania znajdują się w dużym oddaleniu, a teren na którym znajduje się stacja jest otwarty, lecz charakteryzuje się dość dużymi deniwelacjami. W historii stacji zanotowano dwie zmiany jej lokalizacji. Pierwsza miała miejsce w 1951 roku, krótko po jej uruchomieniu, natomiast druga, nieznaczna kilkanaście lat później – w 1969 roku. Obecne koordynaty stacji to 54°08`N i 17°58`E.
Przez całe dziesięciolecia wyposażenie stacji odpowiadało programowi obserwacyjno-pomiarowemu, jaki określał status stacji. W ogródku zainstalowane więc były klatki meteorologiczne z zestawem termometrów, atmometrem Piche`a (wycofanym w 2000 roku) i samopisami (wycofanymi w 1996 roku), deszczomierz Hellmanna i pluwiograf oraz wiatromierz na maszcie kilkunastometrowej wysokości. W 2003 roku stacja w Kościerzynie została włączona, podobnie jak stacja w Ostrzycach, do sieci telemetrycznej systemu pomiarowego IMGW. Stąd też stacja została wyposażona dodatkowo w standardowe automatyczne czujniki pomiaru temperatury powietrza, wilgotności względnej, kierunku i prędkości wiatru oraz sumy opadu atmosferycznego. Częstotliwość wykonywania pomiarów wynosi 10 minut, mierzone dane są przesyłane na bieżąco do odpowiedniej zbiornicy, jak również zapisywane na kartach pamięci stacji.
Rys.2 Położenie posterunków pomiarowych w Borucinie, Ostrzycach i Kościerzynie na tle rzeźby Pojezierza Kaszubskiego
Bliskie położenie stacji w Borucinie, Ostrzycach i Kościerzynie, któremu równocześnie towarzyszy znaczne zróżnicowanie otoczenia wszystkich wymienionych punktów, stwarza niepowtarzalne możliwości prowadzenie analizy wpływu czynników skali lokalnej, związanej z lokalną rzeźbą terenu, na zmienność warunków klimatycznych. Lokalizacji stacji w Borucinie w kilkunastokilometrowej długości rynnie o wysokościach względnych przekraczających 40 m i szerokości około 0,5 km o południkowym przebiegu, nad brzegiem głębokiego jeziora, przeciwstawione jest w tym wypadku położenie posterunków w Ostrzycach – na obszarze jednego z najwyżej wyniesionych fragmentów Pojezierza oraz w Kościerzynie, położonego na południe od rejonu występowania największych form deniwelacyjnych Pojezierza. Urozmaicona rzeźba Pojezierza i zróżnicowanie użytkowania podłoża przyczyniają się do występowania lokalnych kontrastów termicznych i wyraźnego zróżnicowania wysokości opadów. Rzeźba terenu jest też równocześnie istotnym czynnikiem modyfikującym kierunek przepływu i prędkości wiatru.
Opr. Janusz Filipiak
